ವಿನಾಯಕ ಕೃಷ್ಣ ಗೋಕಾಕ – ಕನ್ನಡದ ಐದನೆಯ ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತ

 

 ✍️ ಪೂರ್ಣ ಪರಿಚಯ

ವಿನಾಯಕ ಕೃಷ್ಣ ಗೋಕಾಕ – ಕನ್ನಡದ ಐದನೆಯ ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತ, ಭಾಷಾ ಹೋರಾಟಗಾರ, ಗಂಭೀರ ಚಿಂತಕ ಮತ್ತು ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಪಂಡಿತರು. 1991ರಲ್ಲಿ ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯಿಂದ ಕನ್ನಡವನ್ನು ಶೃಂಗಾರಿಸಿದ ಈ ಪ್ರತಿಭಾವಂತ ಸಾಹಿತಿಗೆ, ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಲೋಕ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಕ್ಷೇತ್ರ ಎರಡಕ್ಕೂ ನೀಡಿದ ಸೇವೆ ಅಪಾರವಾಗಿದೆ. ತಮ್ಮ ಬಹುಮುಖ ಪ್ರತಿಭೆಯಿಂದ ಅವರು ಸಾಹಿತ್ಯ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಭಾಷಾ ಹೋರಾಟಗಳಲ್ಲಿ ಅಮೋಘ ಛಾಪು ಬೀರಿದ್ದಾರೆ.

👶 ಜನನ ಮತ್ತು ಬಾಲ್ಯ

ವಿ.ಕೃ. ಗೋಕಾಕರು 1909ರ ಆಗಸ್ಟ್ 9ರಂದು ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸವಣೂರಿನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರ ತಂದೆ ಕೃಷ್ಣರಾಯರು ವಕೀಲರಾಗಿದ್ದರು. ಸವಣೂರಿನಲ್ಲಿ ಪಿಟುಗುಳಿದ ನವಾಬ್ ಆಡಳಿತದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಅವರು ಹುಟ್ಟಿದರು. ತಮ್ಮ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಸವಣೂರಿನ ಮಜೀದ್ ಸ್ಕೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಿದ ಗೋಕಾಕರು ನಂತರ ಧಾರವಾಡಕ್ಕೆ ಬಂದು ಓದು ಮುಂದುವರೆಸಿದರು.

ಧಾರವಾಡದಲ್ಲಿ ಅವರು ಕನ್ನಡದ ವರಕವಿ ಬೇಂದ್ರೆಯವರ ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಬಂದು, ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಪ್ರಪಂಚದತ್ತ ನಡಿಗೆ ಇಟ್ಟರು. ಬೇಂದ್ರೆ ಅವರನ್ನು ತಮ್ಮ "ಕಾವ್ಯಗುರು" ಎಂದೇ ಗೌರವದಿಂದ ಕರೆದಿದ್ದರು.

🎓 ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಅಪೂರ್ವ ಸಾಧನೆ

ಗೋಕಾಕರು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಎಂ.ಎ. ಪದವಿ ಪಡೆದಾಗ ಮೊದಲ ದರ್ಜೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತೀರ್ಣರಾಗಿದರು. ಇದೇ ಸಾಧನೆಯಿಂದ ಪುಣೆಯ ಸಿ.ಎಸ್.ಪಿ. ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಉಪನ್ಯಾಸಕನ ಹುದ್ದೆ ಸಿಕ್ಕಿತು. ಅಲ್ಲಿಂದಲೇ ಆರಂಭವಾಯಿತು ಅವರ ಅಧ್ಯಾಪಕ ವೃತ್ತಿ. ಅವರು ಕನ್ನಡದ ಯುವಕರನ್ನಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಮರಾಠಿಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನೂ ಆಕರ್ಷಿಸಿದರು.

ಅವನ ಪ್ರತಿಭೆ ನೋಡಿ ಫರ್ಗ್ಯೂಸನ್ ಕಾಲೇಜಿನ ಆಡಳಿತವರ್ಗ, ಗೋಕಾಕರನ್ನು ಅಧಿಕ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಿತು. ಅಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ದರ್ಜೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಸ್ ಆಗಿ, "ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಸ್ ಮಾಡಿದ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯ" ಎಂಬ ಗೌರವದ ಹಕ್ಕುದಾರರಾದರು.

👨‍🏫 ಅಧ್ಯಾಪಕ ಮತ್ತು ಉಪಕುಲಪತಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ

ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನಿಂದ ಹಿಂದಿರುಗಿದ ನಂತರ, ಗೋಕಾಕರು ಸಾಂಗ್ಲಿಯ ವಿಲ್ಲಿಂಗ್ಡನ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಿನ್ಸಿಪಾಲರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಈ ನಂತರ ಅವರು ಹಲವಾರು ವಿದ್ಯಾಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ ಹುದ್ದೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು:

·         ಪುಣೆಯ ಫರ್ಗ್ಯೂಸನ್ ಕಾಲೇಜು

·         ಧಾರವಾಡದ ಕರ್ನಾಟಕ ಕಾಲೇಜು

·         ಕೊಲ್ಲಾಪುರದ ರಾಜಾರಾಮ ಕಾಲೇಜು

·         ಉಸ್ಮಾನಿಯಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಹೈದರಾಬಾದ್

·         ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಮತ್ತು ವಿದೇಶಿ ಭಾಷೆಗಳ ಕೇಂದ್ರ ಸಂಸ್ಥೆ, ಹೈದರಾಬಾದ್

·         ಶ್ರೀ ಸತ್ಯಸಾಯಿ ವಿದ್ಯಾಸಂಸ್ಥೆ

·         ಬೆಂಗಳೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ

ಅವರು ಉಪಕುಲಪತಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು:

·         ಬೆಂಗಳೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ

·         ಶ್ರೀ ಸತ್ಯಸಾಯಿ ಉನ್ನತ ಅಧ್ಯಯನ ಸಂಸ್ಥೆ

ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, ಅವರು ಜಪಾನ್, ಅಮೆರಿಕ, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್, ಬೆಲ್ಜಿಯಂ, ಗ್ರೀಸ್, ಪೂರ್ವ ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರಾಯಭಾರಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು.

📚 ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಾಧನೆ

ವಿ.ಕೃ. ಗೋಕಾಕರು ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಎರಡೂ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 30ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಬರವಣಿಗೆಯ ಶೈಲಿ ಗಂಭೀರ, ವಿಶ್ಲೇಷಣಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಆಳವಾದದ್ದು. ಅವರು ಹಲವಾರು ಕವನ ಸಂಕಲನಗಳು, ಕಾದಂಬರಿಗಳು, ವಿಮರ್ಶೆಗಳು, ಪ್ರವಾಸ ಕಥನಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ.

📖 ಪ್ರಮುಖ ಕೃತಿಗಳು:

ಕಾದಂಬರಿಗಳು

·         ಸಮರಸವೇ ಜೀವನ

·         ಇಜ್ಜೋಡು

·         ಏರಿಳಿತ

·         ಸಮುದ್ರಯಾನ

·         ನಿರ್ವಹಣ ನರಹರಿ

ಕವನ ಸಂಕಲನಗಳು

·         ಕಲೋಪಾಸಕ

·         ಪಯಣ

·         ಸಮುದ್ರಗೀತೆಗಳು

·         ನವ್ಯ ಕವಿಗಳು

·         ತ್ರಿಶಂಕುವಿನ ಪ್ರಜ್ಞಾ ಪ್ರಭಾತ

·         ಉಗಮ

·         ಬಾಳದೇಗುಲದಲ್ಲಿ

·         ಸಿಮ್ಲಾ ಸಿಂಫನಿ

·         ದ್ಯಾವಾಪೃಥಿವೀ (ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತ)

·         ಭಾರತ ಸಿಂಧೂರ (ಮೇರು ಕೃತಿ)

ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆ ಮತ್ತು ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ಬರಹಗಳು

·         ಕವಿಕಾವ್ಯ ಮಹೋನ್ನತಿ

·         ಇಂದಿನ ಕನ್ನಡ ಕಾವ್ಯದ ಗೊತ್ತುಗುರಿಗಳು

·         ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿ

·         ನವ್ಯ ಮತ್ತು ಕಾವ್ಯ ಜೀವನ

ಪ್ರವಾಸ ಕಥನಗಳು

·         ಸಮುದ್ರದಾಚೆಯಿಂದ

·         ಪಯಣಿಗ

🏅 ಗೌರವಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು

·         1961ರಲ್ಲಿ ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ)

·         1965: ಹಂಪಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಿಂದ ಗೌರವ ಡಿ.ಲಿಟ್

·         1967: ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್

·         1979: ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಫೆಸಿಫಿಕ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್

·         1960: ದ್ಯಾವಾ ಪೃಥಿವೀ ಕವನ ಸಂಕಲನಕ್ಕೆ ಕೇಂದ್ರ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ

·         ಭಾರತ ಸಿಂಧು ರಶ್ಮಿ ಕೃತಿಗೆ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ರಾಜಾಜಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಐಬಿಎಚ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ

·         1991: ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿ – ಇವರ ಯಾವುದೇ ಒಂದು ಕೃತಿಯನ್ನು ಹೆಸರಿಸದೆ, ಅವರ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಕೊಡುಗಿಗಾಗಿ ನೀಡಿದ ವಿಶೇಷ ಗೌರವ.

📌 ಗಮನಾರ್ಹ ಮಾಹಿತಿ: ಗೋಕಾಕರಿಗೆ ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ದೇಶದ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಸ್ವತಃ ಮುಂಬೈಗೆ ಬಂದು ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪ್ರದಾನ ಮಾಡಿದ ಘಟನೆಯು ಗೋಕಾಕರ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಸಾರುತ್ತದೆ.

⚔️ ಗೋಕಾಕ್ ವರದಿ ಮತ್ತು ಭಾಷಾ ಚಳವಳಿ

1980ರಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ ಪ್ರೌಢಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಭಾಷಾ ಸ್ಥಾನಮಾನ ಕುರಿತು ಸಮಿತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಿತು. ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಆಯ್ಕೆಯಾದವರು: ವಿ.ಕೃ. ಗೋಕಾಕ. ಅವರು ನೀಡಿದ ವರದಿ, ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಗೆ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿದುದರಿಂದ ಜನತೆ ಅದನ್ನು ಒತ್ತಾಯದಿಂದ ಒಪ್ಪಿಸಲು ಒತ್ತಡ ಹಾಕಿದವು.

ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಂಡವಾದ ಚಳವಳಿ ಉದ್ಭವಿಸಿ, ಇದು ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ "ಗೋಕಾಕ್ ಚಳವಳಿ" ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯಾಯಿತು. ಈ ಚಳವಳಿಯಿಂದ ಕನ್ನಡ ಎಲ್ಲ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಡ್ಡಾಯ ಪಾಠ್ಯಭಾಗವಾಗಿ ಸೇರಿತು. ಇದರಿಂದ ಗೋಕಾಕರು ಎಲ್ಲ ಕನ್ನಡಿಗರ ಮನಸ್ಸಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡರು.

❤️ ಕನ್ನಡದ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಗೋಕಾಕರು

ವಿ.ಕೃ. ಗೋಕಾಕರು ತಮ್ಮ ಜೀವನವನ್ನೆಲ್ಲಾ ಕನ್ನಡದ ಸೇವೆಗೆ ಅರ್ಪಿಸಿದವರು. ಸಾಹಿತ್ಯದ ಮೂಲಕ, ಶಿಕ್ಷಣದ ಮೂಲಕ, ಭಾಷಾ ಹೋರಾಟದ ಮೂಲಕ ಅವರು ಕನ್ನಡದ ಹಿತಕ್ಕಾಗಿ ಹೋರಾಡಿದರು. ಅವರ ಕಾವ್ಯ, ಕಾದಂಬರಿ, ವಿಮರ್ಶೆಗಳಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಚಿಂತನೆ, ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಸಾರ ಮತ್ತು ಮಾನವೀಯ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಪ್ರಭಾವ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ.

ಅವರ ಕೊನೆಗುಡಿ 1992ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 28ರಂದು ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ಆವರಣವಾಯಿತು. ಆದರೆ ಅವರ ಹೆಸರೂ, ಹೆಗ್ಗುರುತುಗಳು ಕನ್ನಡದ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿವೆ.

🕊️ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಸ್ಮರಣೆಯೆಂದು...

ವಿ.ಕೃ. ಗೋಕಾಕರಂತಹ ಬಹುಮುಖ ಸಾಧಕರ ಜೀವನ ಪಾಠವಾಗಿದೆ – ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯ, ಬದ್ಧತೆಯ, ಭಾಷಾ ಪ್ರೀತಿಯ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ. ಅವರ ಜೀವನದಿಂದ ಹೊಸ ತಲೆಮಾರಿಗೆ ಸ್ಪೂರ್ತಿಯನ್ನೂ, ನಿಷ್ಠೆಯನ್ನೂ ಕಲಿಯಬಹುದು.

📌 ಸ್ತೋತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಉಲ್ಲೇಖಿತ ಮೂಲಗಳು:

·         ವಿಕಿಪೀಡಿಯ: ವಿ.ಕೃ. ಗೋಕಾಕ

·         ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪಟಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಗೋಕಾಕರು

·         ಭಾಷಾ ಚಳವಳಿಯ ಇತಿಹಾಸ – ಗೋಕಾಕ್ ವರದಿ

·         ಕೇಂದ್ರ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಪುರಸ್ಕೃತ ಕೃತಿಗಳು

·         ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಕನ್ನಡ ಕಥೆ: ಗೋಕಾಕ್ ವರದಿ ನಂತರ

📣 ಇಂತಹ ಮಹಾನ್ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸುವುದು, ನಾವು ಕನ್ನಡಿಗರೆಂಬ ಹೆಮ್ಮೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ. 📚

#ವಿಕೃಗೋಕಾಕ #ಕನ್ನಡಪಂಡಿತ #ಜ್ಞಾನಪೀಠ #ಗೋಕಾಕ್_ವರದಿ #ಕನ್ನಡದಹೆಮ್ಮೆ #KarnatakaIcons