ಯು.ಆರ್. ಅನಂತಮೂರ್ತಿ – ಕನ್ನಡದ ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಶ್ರೀಮಂತರ ಬದುಕು ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಮೆರವಣಿಗೆ ✍️📚

   

ಡಾ. ಯು.ಆರ್. ಅನಂತಮೂರ್ತಿ (U.R. Ananthamurthy) ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಅಪ್ರತಿಮ ಹೆಸರಾಗಿರುವ ಸಾಹಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. ಅವರು ಕೇವಲ ಲೇಖಕರಾಗಿ ಅಲ್ಲ, ಚಿಂತಕ, ವಿಮರ್ಶಕ, ಶಿಕ್ಷಣತಜ್ಞ ಮತ್ತು ಸಮಾಜಸೇವೆಗೈದ ವ್ಯಕ್ತಿಯೂ ಹೌದು. ನವೋದಯ ಚಳವಳಿಯಿಂದ ನವ್ಯ ಚಳವಳಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಅವರು ತಮ್ಮ ಬರಹಗಳ ಮೂಲಕ ತೆರೆದಿಟ್ಟ ಮಹಾನ್ ಸಾಧಕ.

🎂 ಜನ್ಮ ಮತ್ತು ಬಾಲ್ಯ

ಡಾ. ಅನಂತಮೂರ್ತಿ 1932ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 21ರಂದು ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಮೇಳಿಗೆ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ತಂದೆ: ಉಡುಪಿ ರಾಜಗೋಪಾಲಾಚಾರ್ಯ, ತಾಯಿ: ಸತ್ಯಮ್ಮ (ಸತ್ಯಭಾಮ). ಸಂಸ್ಕೃತ ಶಿಕ್ಷಣದಿಂದ ಆರಂಭವಾದ ಅವರ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ, ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ಮೈಸೂರಿನಂತೆ ಹಲವಾರು ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿಯಿತು.

🎓 ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ: ಪರಂಪರೆಯಿಂದ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ವಿದ್ಯೆಗೆ

ಅವರ ವಿದ್ಯಾವಂತರಾಗುವ ಹಾದಿ 'ದೂರ್ವಾಸಪುರ'ದ ಸಂಪ್ರದಾಯಬದ್ಧ ಸಂಸ್ಕೃತ ಪಾಠಶಾಲೆಯಿಂದ ಆರಂಭವಾಗಿ ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಎಂ.ಎ. ಪದವಿಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿತು. ನಂತರ ಕಾಮನ್‌ವೆಲ್ತ್ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನದ ಸಹಾಯದಿಂದ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಬರ್ಮಿಂಗ್‌ಹ್ಯಾಮ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಿಂದ “ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಮತ್ತು ತೌಲನಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯ” ವಿಷಯದಲ್ಲಿ 1966ರಲ್ಲಿ ಪಿಎಚ್.ಡಿ. ಪದವಿ ಪಡೆದರು.

👨‍🏫 ವೃತ್ತಿಜೀವನ: ಶಿಕ್ಷಣದಿಂದ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಗೂ

ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರು 1970ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಬೋಧಕರಾಗಿ ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅವರು ಹಲವಾರು ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು:

·         ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಕೇರಳದ ಉಪಕುಲಪತಿಯಾಗಿ (1987–1991)

·         ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬುಕ್ ಟ್ರಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು (1992)

·         ಕೇಂದ್ರ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು (1993)

·         ಕರ್ನಾಟಕದ ಕೇಂದ್ರ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪ್ರಥಮ ಕುಲಪತಿಯಾಗಿಯೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು (2012)

·         ಫಿಲ್ಮ್ & ಟೆಲಿವಿಷನ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು (2 ಬಾರಿ)

ಅವರು ಟಬಿಂಗನ್, ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು, ಅಯೋವಾ, ಟಫ್ಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಶಿವಾಜಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಅತಿಥಿ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ.

📖 ಸಾಹಿತ್ಯಯಾನ: ಕತೆಗಳಿಂದ ಕಾವ್ಯವರೆಗೆ

ಅನಂತಮೂರ್ತಿ ತಮ್ಮ ಸಾಹಿತ್ಯಕ ಬದುಕು ಆರಂಭಿಸಿದದ್ದು 1955ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ "ಎಂದೆಂದೂ ಮುಗಿಯದ ಕತೆ" ಎಂಬ ಕಥಾ ಸಂಕಲನದಿಂದ. ನಂತರ ಪ್ರಕಟವಾದ ಸಂಸ್ಕಾರ ಕಾದಂಬರಿ ಅವರ ನಾಮವನ್ನು ಭಾರತದಾದ್ಯಾಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಗೊಂಡಂತೆ ಮಾಡಿತು. ಅವರ ಪ್ರಮುಖ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನಿಂದು ವಿಭಜಿಸಿ ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ:

📚 ಕಾದಂಬರಿಗಳು:

·         ಸಂಸ್ಕಾರ (1965)

·         ಭಾರತೀಪುರ (1973)

·         ಅವಸ್ಥೆ (1978)

·         ಭವ (1994)

·         ದಿವ್ಯ (2001)

·         ಪ್ರೀತಿ, ಮೃತ್ಯು ಮತ್ತು ಭಯ (2012)

📝 ಕಥಾ ಸಂಕಲನಗಳು:

·         ಪ್ರ‌ಶ್ನೆ (1963)

·         ಮೌನಿ (1972)

·         ಸೂರ್ಯನ ಕುದುರೆ (1981)

·         ಪಚ್ಚೆ ರೆಸಾರ್ಟ್ (2011)

·         ಐದು ದಶಕದ ಕತೆಗಳು (2002)

✍️ ವಿಮರ್ಶೆ ಹಾಗೂ ಪ್ರಬಂಧಗಳು:

·         ಪ್ರಜ್ಞೆ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ (1971)

·         ಪೂರ್ವಾಪರ (1980)

·         ಯುಗಪಲ್ಲಟ (2001)

·         ಶತಮಾನದ ಕವಿ – ಯೇಟ್ಸ್, ವರ್ಡ್ಸ್‌ವರ್ತ್, ರಿಲ್ಕೆ

🎭 ನಾಟಕ:

·         ಆವಾಹನೆ (1968)

🖋️ ಕವನಗಳು:

·         ಹದಿನೈದು ಪದ್ಯಗಳು (1967)

·         ಮಿಥುನ (1992)

·         ಅಭಾವ (2009)

📖 ಆತ್ಮಚರಿತ್ರೆ:

·         ಸುರಗಿ (2012)

·         ಮೊಳಕೆ

🎬 ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು: ಸಾಹಿತ್ಯದಿಂದ ಚಿತ್ರೀಕರಣದವರೆಗೆ

ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರ ಹಲವು ಕೃತಿಗಳು ಚಿತ್ರರಂಗಕ್ಕೆ ನುಗ್ಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರ, ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿವೆ:

·         ಸಂಸ್ಕಾರ (Swarnakamal Award)

·         ಘಟಶ್ರಾದ್ಧ

·         ಬರ

·         ಅವಸ್ಥೆ

·         ಮೌನಿ

·         ದೀಕ್ಷಾ (ಹಿಂದಿ)

🌍 ಜಾಗತಿಕ ಗೋಷ್ಠಿಗಳು ಮತ್ತು ಉಪನ್ಯಾಸಗಳು

ಅವರು ಹಲವಾರು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಗೋಷ್ಠಿಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ:

·         ಬರ್ಲಿನ್ ಸಾಹಿತ್ಯ ಉತ್ಸವ (2002)

·         ಫ್ರೆಂಚ್ ಸಾಹಿತ್ಯ ಉತ್ಸವ (2002)

·         'ದಿ ವರ್ಡ್ ಆಸ್ ಮಂತ್ರ' – ಟೆಕ್ಸಾಸ್ (1997)

·         ‘ಮಾರ್ಕ್ಸಿಸಂ ಅಂಡ್ ಲಿಟರೇಚರ್’ – ಮಣಿಪುರ (1976)

·         ಚೀನಾ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರವಾಸದ ನಾಯಕ (1993)

🏆 ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಗೌರವಗಳು

ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರಿಗೆ ಅನೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಮಟ್ಟದ ಗೌರವಗಳು ಲಭಿಸಿವೆ:

·         ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (1994) – ಕನ್ನಡದ ಆರನೇ ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪುರಸ್ಕೃತ

·         ಪದ್ಮಭೂಷಣ (1998)

·         ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (1984)

·         ಕೃಷ್ಣರಾವ್ ಚಿನ್ನದ ಪದಕ (1958)

·         ಮಾಸ್ತಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (1994)

·         ಬಷೀರ್ ಪುರಸ್ಕಾರ, ಕೇರಳ (2012)

·         ರವೀಂದ್ರ ಟ್ಯಾಗೋರ್ ಸ್ಮಾರಕ ಪದಕ (2012)

🧠 ಚಿಂತನೆಗಳು ಮತ್ತು ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು

ಅನಂತಮೂರ್ತಿ ಎಂದೆಂದೂ ವಿವಾದವನ್ನು ಹಿಂದಿಕ್ಕದ ಚಿಂತಕ. ಅವರು ಗೋಕಾಕ್ ಚಳವಳಿಗೆ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದರು. 1981ರಲ್ಲಿ "ಋಜುವಾತು" ಎಂಬ ತ್ರೈಮಾಸಿಕ ಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿ ಸಾಹಿತ್ಯ, ರಾಜಕೀಯ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಕುರಿತು ಚಿಂತನೆಗಳು ಹರಡಿದರು.

ಅವರು ಲೋಹಿಯಾ ಮತ್ತು ಶಾಂತವೇರಿ ಗೋಪಾಲಗೌಡರ ತತ್ವಗಳಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಅವರ ಬರಹಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರಭಾವಗಳು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿವೆ. ಸಮಾಜವಾದದ ತತ್ವ, ಮಾರ್ಕ್ಸ್‌ವಾದದ ನೋಟದಿಂದ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದರು.

🕊️ ನಿಧನ

ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರು 2002ರಿಂದ ಮೂತ್ರಪಿಂಡ ಸಮಸ್ಯೆಯಿಂದ ನರಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಆಗಸ್ಟ್ 22, 2014 ರಂದು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಮಣಿಪಾಲ್ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯುಸಿರೆಳೆದರು. ಅಂತಿಮ ವಿಧಿ ಜ್ಞಾನಭಾರತಿ ಕಲಾಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು. ಪತ್ನಿ ಎಸ್ತರ್, ಮಗ ಶರತ್ ಮತ್ತು ಮಗಳು ಅನುರಾಧ ಅವರನ್ನು ಅಗಲಿದರು.

🙏 ಅಂತಿಮ ನಮನ

ಅನಂತಮೂರ್ತಿ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ಎಂದಿಗೂ ಮರೆಯಲಾಗದು. ಅವರು ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಸಮಕಾಲೀನ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ಮುನ್ನಡೆಸಿದವರು. ಅವರ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೇವಲ ಕಲೆಗಾಗಿ ಅಲ್ಲ, ಅದು ಸಮಾಜ ಪರಿವರ್ತನೆಗೆ ಇತ್ತು.

🔗 ಮೂಲಗಳು:

1.    ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪುರಸ್ಕೃತ ಯು.ಆರ್. ಅನಂತಮೂರ್ತಿ – Wikipedia

2.    ಅನಂತಮೂರ್ತಿ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ - Sahapedia

3.    Karnataka.com – Ananthamurthy Profile

4.    Indian Express Tribute – UR Ananthamurthy

5.    FTII History – Notable Chairpersons

6.    Open Library – URA Works

7.    The Hindu – Obituary: UR Ananthamurthy

8.    Kannada Prabha – URA Final Journey

9.    Sampada – Audio Interviews with Kannada Literati