ಕರ್ಣಪಾರ್ಯ

ಕರ್ಣಪಾರ್ಯನು ಸು. 1160-70ರಲ್ಲಿ ಕೊಲ್ಲಾಪುರ ಶಾಖೆಯ ಶಿಲಾಹಾರ ರಾಜಗಳಲ್ಲಿ ವಿಜಯಾದಿತ್ಯನ ಕಾಲದ ಪ್ರತಿಭಾವಂತ ಜೈನಕವಿ. ಈತನ ನೇಮಿನಾಥಪುರಾಣ ಮತ್ತು ವೀರೇಶಚರಿತ ಎಂಬ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ನೇಮಿನಾಥಪುರಾಣ ಮಾತ್ರ ಲಭ್ಯವಾಗಿದೆ.

ಕವಿಯ ವಂದನಾರ್ಹರು: ಸಮಂತಭದ್ರ, ಗುಣಭದ್ರ, ಪಂಪ, ಪೊನ್ನ, ರನ್ನ, ನಾಗಚಂದ್ರ ಮುಂತಾದ ಪೂರ್ವಕವಿಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಆಶ್ರಯದಾತರು: ಲಕ್ಷ್ಮನ ಎಂಬ ಕರಣಾಗ್ರಣಿ ಮತ್ತು ಮಂತ್ರಿ, ವಿಜಯಾದಿತ್ಯನ ಸೇವಕ. ಶ್ರೀಭೂಷಣಾರ್ಯರು ಕವಿಯನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿದವರು.

ಕರ್ಣಪಾರ್ಯನ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಗುರು: ಕಲ್ಯಾಣಕೀರ್ತಿ.

ಕಾವ್ಯದ ಸೌಂದರ್ಯ: ಕರ್ಣಪಾರ್ಯನ ಬಿರುದುಗಳು - ಭವ್ಯವನಜವನ ಮಾರ್ತಂಡಂ, ಪರಮ ಜಿನಮತ ಕ್ಷೀರವಾರಾಶಿಚಂದ್ರಂ ಇತ್ಯಾದಿ.

ಕಾಲನಿರ್ಧಾರ: ವಿದ್ವಾಂಸರು ಕರ್ಣಪಾರ್ಯನ ಕಾಲವನ್ನು ಸು.1140-1170 ಎಂದು ಗ್ಲೋಸ್ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.

ಸಮಕಾಲೀನರು: ನಾಗಚಂದ್ರ, ಪಂಪರಾಮಾಯಣದ ಕವಿ.

ಕರ್ಣಪಾರ್ಯನ ಕೃತಿಯ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ: ಜಿನಸೇನರ ಹರಿವಂಶಪುರಾಣ ಮತ್ತು ಚಾವುಂಡರಾಯಪುರಾಣ ಮೂಲಗಳ ಆಯ್ಕೆಯಿಂದ ನೈಜ ಕಥಾಸಂದರ್ಭಗಳು ಮತ್ತು ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಭಾರತಕಥೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪಂಪಭಾರತ ಮತ್ತು ಗದಾಯುದ್ಧಗಳ ಅನುಸರಣೆಯು ಜೈನ ಮತ್ತು ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಸಮ್ಮಿಳಿತವಾಗಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದೆ.

ಕರ್ಣಪಾರ್ಯನ ವಿಶೇಷತೆ: ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಪ್ರಿಯ, ಕಾವ್ಯಕಲಾದೃಷ್ಟಿಯುಳ್ಳ, ನಾಟಕೀಯತೆಯಿಂದ ಸಮೃದ್ಧ. ಕಥಾ ವಿನ್ಯಾಸ, ನಿಸರ್ಗ ದೃಷ್ಟಿ, ನಾಟಕೀಯತೆ, ಸರಳ ಮತ್ತು ಸುಂದರ ಶೈಲಿ ಈ ಕವಿಯನ್ನು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕವಿ ಎಂಬ ಪಟ್ಟಕ್ಕೆ ಒಯ್ಯುತ್ತವೆ.

ಸಮಗ್ರ ದೃಷ್ಟಿ: ಮೂಲದ ಕಥಾಭಾಗಗಳು ಪರಿಷ್ಕಾರಗೊಂಡಿವೆ, ಕಥನಕಲೆ ಹೃದ್ಯ, ಮಾನವೀಯ ದೃಷ್ಟಿ ಹೃದಯಂಗಮ, ನಾಟಕೀಯತೆ ಆಕರ್ಷಕ, ಇವೆಲ್ಲವೂ ಕರ್ಣಪಾರ್ಯನನ್ನು ಕನ್ನಡದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕವಿ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲು ಕಾರಣವಾಗಿವೆ.