ಕ್ರಿಯಾಪದಗಳು

 ಕ್ರಿಯಾಪದಗಳು ಭಾಷೆಯ ಹೃದಯವೆಂದರೆ ತಪ್ಪಿಲ್ಲ. ಯಾವುದೇ ವಾಕ್ಯದಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಯಾಪದವೇ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿದ್ದು, ಆಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವಂತೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಕ್ರಿಯಾಪದ ಎಂದರೆ ಕರ್ತೃವಿನ ಕಾರ್ಯ ತಿಳಿಸುವ ಪದ. ಕ್ರಿಯಾಪದದ ಮೂಲ ರೂಪವನ್ನು ಕ್ರಿಯಾಧಾತು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಉದಾಹರಣೆ:

• ಅವನು ಓದುತ್ತಿದ್ದಾನೆ.
  ಈ ವಾಕ್ಯದಲ್ಲಿ, "ಓದುತ್ತಿದ್ದಾನೆ" ಎಂಬುದು ಕ್ರಿಯಾಪದ, "ಓದು" ಇದರಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಯಾಧಾತು.

ಕ್ರಿಯಾಪ್ರಕೃತಿ ಅಥವಾ ಧಾತುಗಳ ವಿಧಗಳು

ಧಾತುಗಳನ್ನು (ಕ್ರಿಯಾಪ್ರಕೃತಿಗಳನ್ನು) ಎರಡು ಮುಖ್ಯವಿಧಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಬಹುದು:

1. ಮೂಲ ಧಾತುಗಳು (ಸಹಜ ಧಾತುಗಳು):

ಮೂಲ ಧಾತುಗಳು ಒಂದು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಆರಂಭದಿಂದಲೂ ಇರುವ ಶುದ್ಧ ಕ್ರಿಯಾಪದಗಳು.

ಉದಾ: ಹಾಡು, ಆಡು, ಬರು, ಹೋಗು, ಕಲಿ, ಓದು, ತಿನ್ನು, ಎಳೆ, ಸೆಳೆ, ಕಾಣು, ಮುಚ್ಚು, ಓಡು ಇತ್ಯಾದಿ.

2. ಸಾಧಿತ/ಪ್ರತ್ಯಯಾಂತ ಧಾತುಗಳು:

ನಾಮಪ್ರಕೃತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಇಸು ಎಂಬ ಪ್ರತ್ಯಯ ಸೇರಿಸಿದಾಗ ಪ್ರತ್ಯಯಾಂತ (ಸಾಧಿತ) ಧಾತುಗಳು ರೂಪಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.

ಉದಾ:

• ಅಬ್ಬರ + ಇಸು = ಅಬ್ಬರಿಸು
• ಕನ್ನಡ + ಇಸು = ಕನ್ನಡಿಸು
• ಪ್ರಯತ್ನ + ಇಸು = ಪ್ರಯತ್ನಿಸು
• ಪ್ರೀತಿ + ಇಸು = ಪ್ರೀತಿಸು

ಪ್ರೇರಣಾರ್ಥಕ ಕ್ರಿಯಾಪದಗಳು:

ಇನ್ನೋರ್ವರಿಂದ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿಸುವ ಅಥವಾ ಕಾರ್ಯ ನಡೆಯುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು ಪ್ರೇರಣಾರ್ಥಕ ಕ್ರಿಯಾಪದಗಳಲ್ಲಿನ ವಿಶಿಷ್ಟ ಅಂಶವಾಗಿದೆ.

ಉದಾ:

• ಕಲಿಸು (ಕಲಿ + ಇಸು)
• ಮಾಡಿಸು (ಮಾಡು + ಇಸು)
• ಓಡಿಸು (ಓಡು + ಇಸು)

ಸಕರ್ಮಕ ಮತ್ತು ಅಕರ್ಮಕ ಧಾತುಗಳು:

ಸಕರ್ಮಕ ಧಾತುಗಳು: ಕರ್ಮಪದವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸುವ ಧಾತುಗಳು.

ಉದಾ:

• ಅವನು ಹಣ್ಣನ್ನು ತಿಂದನು. ಇಲ್ಲಿ 'ಹಣ್ಣನ್ನು' ಎಂಬ ಕರ್ಮಪದ ಇದೆ. ಈ ಧಾತುವಿಗೆ "ಏನನ್ನು?" ಎಂದು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದರೆ ಉತ್ತರ ಸಿಗುತ್ತದೆ.

ಅಕರ್ಮಕ ಧಾತುಗಳು: ಕರ್ಮಪದವಿಲ್ಲದೆ ಕೂಡಾ ಪೂರ್ಣ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುವ ಧಾತುಗಳು.

ಉದಾ:

• ಅವನು ಓಡಿದನು. ಇಲ್ಲಿ "ಏನನ್ನು?" ಎಂದು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದರೆ ಉತ್ತರ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ, ಕರ್ಮಪದದ ಅಗತ್ಯ ಇಲ್ಲ.

ವಿಧ್ಯರ್ಥಕ (ವಿಧಿ + ಅರ್ಥ) ಕ್ರಿಯಾಪದಗಳು:

ಆಶೀರ್ವಾದ, ಹಾರೈಕೆ, ಅಥವಾ ಆಜ್ಞೆಯ ಅರ್ಥವನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಧಾತುಗಳಿಗೆ ವಿವಿಧ ಪ್ರತ್ಯಯಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ರೂಪಿಸಲಾಗುವ ಕ್ರಿಯಾಪದಗಳು.

ಉದಾ:

• ಅವನು ಪಾಠವನ್ನು ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಓದಲಿ.
• ದೇವರು ನಿನ್ನ ಜೋಡಿ ಮಾಡಲು.

ನಿಷೇಧಾರ್ಥಕ ಕ್ರಿಯಾಪದಗಳು:

ಕ್ರಿಯೆಯು ನಡೆಯದಿದ್ದಾಗ ಅಥವಾ ನಿರಾಕರಣವನ್ನು ತೋರುವಂತೆ ಧಾತುಗಳು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದಾಗ, ನಿಷೇಧಾರ್ಥಕ ಕ್ರಿಯಾಪದಗಳಾಗುತ್ತವೆ.

ಉದಾ:

• ಅವನು ಊಟವನ್ನು ತಿನ್ನನು.
• ಅವರು ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗರು.

ಸಂಭಾವನಾರ್ಥಕ ಕ್ರಿಯಾಪದಗಳು:

ಸಂಶಯ ಅಥವಾ ಊಹೆಯನ್ನು ತೋರಿಸಲು ಬಳಸುವ ಕ್ರಿಯಾಪದಗಳು.

ಉದಾ:

• ಅವನು ನಾಳೆ ಬರಬಹುದಾ?
• ಚಿನ್ನದ ಬೆಲೆ ಹೆಚ್ಚೀತು.

ಈ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿನ ಕ್ರಿಯಾಪದಗಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಪ್ರಧಾನವಾಗಿದ್ದು, ಬೃಹತ್ ಪರಿವರ್ತನೆಗಳು, ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು, ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ವಿಭಿನ್ನ ಅರ್ಥ ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮಗಳೊಂದಿಗೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತವೆ.