ಡಾ. ಕೋಟಾ ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತ: "ಕಡಲತೀರದ ಭಾರ್ಗವ" ಮತ್ತು "ನಡೆದಾಡುವ ವಿಶ್ವಕೋಶ"

 ಡಾ. ಕೋಟಾ ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತ (ಅಕ್ಟೋಬರ್ 10, 1902 – ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 12, 1997) ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಶ್ರೇಷ್ಠ ವಕ್ತಾರ, ಕವಿ, ಕಾದಂಬರಿಕಾರ, ನಾಟಕಕಾರ, ಅನುವಾದಕ, ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಬರಹಗಾರ ಎಂದು ಖ್ಯಾತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಸಾಹಿತ್ಯ ಲೋಕದಲ್ಲಿ, ಅವರು ಬರೆಯದ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಕಾರವೇ ಇಲ್ಲವೆನಿಸುತ್ತದೆ. 427 ಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ ಕಾರಂತರು, ಜ್ಞಾನಪೀಠ, ಪದ್ಮಭೂಷಣ, ಪಂಪ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ನಾಡೋಜ ಪುರಸ್ಕಾರ, ಮತ್ತು ಎಂಟು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳ ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್‌ಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ.

ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರ ಜೀವನಚರಿತ್ರೆ

ಜನನ ಮತ್ತು ಬಾಲ್ಯ:
ಡಾ. ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರು 1902 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 10ರಂದು, ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೋಟದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಪ್ರಾಚೀನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಕಾರಂತರು, ಅವರ ತಂದೆ ಶೇಷ ಕಾರಂತ ಮತ್ತು ತಾಯಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ಕಾರಂತ ದಂಪತಿಗಳ ನಾಲ್ಕನೇ ಪುತ್ರನಾಗಿದ್ದರು. ಕಂದಾಪುರದ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಎಸ್.ಎಸ್.ಎಲ್.ಸಿ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು 1920ರಲ್ಲಿ ಉತ್ತೀರ್ಣಗೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಮುಗಿಸಿದರು. ಶೇಷ ಕಾರಂತರು, ತಮ್ಮ ಮಗನನ್ನು ಆಧುನಿಕ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡರು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಡಳಿತದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿದೆ.

ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಸಮಾಜ ಸೇವೆ:
ಕಾರಂತರು, ತಮ್ಮ ಕಿರಿಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ದೇಶಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಸಮಾಜ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಒಲವು ತೋರಿದರು. ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದ ಕರೆ ಅನ್ವಯ, ಅವರು ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡರು. ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಶಿಕ್ಷಣದ ಅಪ್ರಮಾಣಿಕತೆಯನ್ನು ಅವರು ತಮ್ಮ ಬರಹಗಳಲ್ಲಿ ಸವಾಲು ಹಾಕಿದರು.

ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಬರಹ:
ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರ ಸಾಹಿತಿ ಜೀವನವು ಅತ್ಯಂತ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ಕವಿತೆ, ಕಾದಂಬರಿ, ನಾಟಕ, ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಬರಹ, ಪ್ರವಾಸ ಕಥನ ಮೊದಲಾದ ವಿವಿಧ ಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಕೈಹಿಡಿದಿದ್ದಾರೆ. 427ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ ಕಾರಂತರು, ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಅಪಾರ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಕಾರಂತರ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಪುಸ್ತಕಗಳು, ನಾಟಕಗಳು, ಕಾವ್ಯಗಳು, ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಕೃತಿಗಳು, ಪ್ರವಾಸ ಕಥನಗಳು, ಹಾಗೂ ಮಕ್ಕಳ ಸಾಹಿತ್ಯವೂ ಪ್ರಮುಖವಾದವು.

ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃಪೆ

ಕಾದಂಬರಿಗಳು:
ಕಾರಂತರ ಕಾದಂಬರಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಗಾಢವಾದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರಸ್ತಾಪಗಳು, ಸಮಾಜದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳು ದೊರೆಯುತ್ತವೆ. "ಮೂಕಜ್ಜಿಯ ಕನಸುಗಳು" ಎನ್ನುವ ಕಾದಂಬರಿಯ ಮೂಲಕ ಅವರಿಗೆ ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಲಭಿಸಿತು. "ಕುಡಿಯರ ಕೂಸು", "ಚೋಮನ ದುಡಿ" ಮುಂತಾದವು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಾಗಿವೆ.

ನಾಟಕಗಳು:
ನಾಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಬರಹಗಾರರಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. "ಅವಳಿ ನಾಟಕಗಳು", "ಕರ್ಣಾರ್ಜುನ", "ನಾರದ ಗರ್ವಭಂಗ", "ಮಂಗಳಾರತಿ" ಇತ್ಯಾದಿ ನಾಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಜೀವನದ ಸತ್ಯತೆ, ಮೌಲ್ಯಗಳ ಕುರಿತ ಚರ್ಚೆ, ಮಾನವೀಯತೆಯ ಪ್ರಬಲ ಅಂಶಗಳು ಪ್ರತಿಪಾದಿತವಾಗಿವೆ.

ಪ್ರವಾಸ ಕಥನ ಮತ್ತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಬರಹಗಳು:
ಕಾರಂತರು ವಿಜ್ಞಾನ ಲೇಖನಗಳಲ್ಲೂ ಕೂಡ ಮಹತ್ವದ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. "ಅದ್ಭುತ ಜಗತ್ತು" ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಜಗತ್ತಿನ ಖಗೋಳ ವಿಜ್ಞಾನ, ಭೂವಿಜ್ಞಾನ, ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಶಾಸ್ತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ಸರಳ ಮತ್ತು ಹೃದಯಸ್ಪರ್ಶಿ ಬರಹಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.

ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮತ್ತು ಕಲಾ ಪ್ರಪಂಚ

ಯಕ್ಷಗಾನ:
ಕಾರಂತರ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಯಕ್ಷಗಾನದ ಸ್ಥಳ ವಿಶೇಷವಾಗಿತ್ತು. ಯಕ್ಷಗಾನವನ್ನು ನವೀಕರಿಸಲು ಕಾರಂತರ ನಿರಂತರ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಕಲಾವಿದರು ಮತ್ತು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಲ್ಲಿ ಅಪ್ರತಿಮ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದವು. ತಮ್ಮ ಯಕ್ಷಗಾನ ಅಧ್ಯಯನದ ಮೂಲಕ ಈ ಕಲೆಗೆ ಹೊಸ ಆಯಾಮವನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಸಂಶೋಧನೆಯು ಕೇವಲ ತಾತ್ವಿಕವಲ್ಲ, ಉಡುಪಿಯ ಯಕ್ಷಗಾನವನ್ನು ದೇಶ-ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಚುರಪಡಿಸುವ ತಾಂತ್ರಿಕ ಪ್ರಯೋಗಗಳಲ್ಲೂ ಕಾಣಿಸಿತು.

ಚಿತ್ರಕಲೆ ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರ:
ಕಾರಂತರು ಚಿತ್ರಕಲೆ ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರ ರಂಗದಲ್ಲಿಯೂ ತಮ್ಮ ಪ್ರಯೋಗಶೀಲತೆಯನ್ನು ತೋರಿಸಿದರು. 1930ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ "ಡೊಮಿಂಗೊ" ಎಂಬ ಮೂಕಿ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಿ, ನಿರ್ದೇಶಿಸಿ, ಹಾಗೂ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಮೂಲಕ, ಅವರು ಕನ್ನಡ ಚಿತ್ರರಂಗದ ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ನಾಯಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗಿದ್ದಾರೆ.

ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ

ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆ:
ಕನ್ನಡದ ಸಮೃದ್ಧ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಉಳಿಸಿ ಬೆಳೆಸಲು ಕಾರಂತರ ಕೊಡುಗೆ ಅಪಾರವಾಗಿದೆ. "ಸಿರಿಗನ್ನಡ ಅರ್ಥಕೋಶ" ಎಂಬ ಮಹತ್ವದ ಕೃತಿಯನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿದ ಕಾರಂತರ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ತಾವು ಹೊತ್ತಿದ್ದರು. ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಾನಪದ ಮತ್ತು ಲೋಕಾರೂಢಿ ಕಲೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಅವರ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ಮತ್ತು ಬರಹಗಳು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿವೆ.

ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸುಧಾರಣೆ:
ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣವು ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ವಿಕಾಸಕ್ಕೆ ಸಹಾಯವಾಗಬೇಕು ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕಾರಂತರೊಬ್ಬ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿದ್ದರು. ಪುತ್ತೂರಿನಲ್ಲಿ "ಬಾಲವನ" ಎಂಬ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆ ಆರಂಭಿಸಿ, ಮಕ್ಕಳ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಹೊಸ ದಾರಿ ತೋರಿದರು. ಕಾರಂತರ ನಂಬಿಕೆ ಪ್ರಕಾರ, ಶಿಕ್ಷಣ ಕೇವಲ ಪಾಠಶಾಲೆಯ ಪಾಠಗಳಲ್ಲ, ಅದೊಂದು ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ವಿಕಾಸದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ.

ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಕೊಡುಗೆ

ಪರಿಸರ ಹೋರಾಟ:
ಕಾರಂತರ ಕಾದಂಬರಿಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಸರದ ಮೇಲೆ ಎಳೆಯುವ ಚಿತ್ರಣವು ಅತ್ಯಂತ ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿದೆ. ನಿಜ ಜೀವನದಲ್ಲಿಯೂ ಅವರು ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗೆ ಮುಂದಾಗಿದ್ದರು. 1980ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಕೈಗಾ ಅಣು ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಾವರದ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಅವರು ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದ್ದರು. ಪರಿಸರವನ್ನು ಉಳಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ತಾವು ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ಇದ್ದ ಕಾರಂತರ ಈ ಹೋರಾಟವು ಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನೂ ಬೆಳಗಿಸಿತು.

ಮಹಾ ಮಾನವತಾವಾದಿ ಮತ್ತು ದಾರ್ಶನಿಕ

ಅಂತಿಮ ದಶಕಗಳು:
ಅವರ ಕೊನೆಯ ದಿನಗಳವರೆಗೂ, ಕಾರಂತರ ಜ್ಞಾನ ದಾರಿಯು ಮುಕ್ತ, ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರಿಗೆ ನುಡಿಸುವ ಪುನೀತ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿಯಿತು. ತಮ್ಮ 96ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲೂ "ಹಿರಿಯ-ಕಿರಿಯ ಹಕ್ಕಿಗಳು" ಎಂಬ ಕೃತಿಯನ್ನು ಬರೆದು, ಅದರಲ್ಲಿ ಅವರು ಜ್ಞಾನದ ಹವಣೆಯನ್ನು ತೋರಿದರು. ಈ ಕೃತಿ ಅವರನ್ನು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಿದ ದಾಖಲೆಗೆ ಪಾತ್ರವಾಯಿತು.

ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ವಿರೋಧ:
1975ರಲ್ಲಿ ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಯವರ ಆಡಳಿತವನ್ನು ತೀವ್ರವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸಿದ ಕಾರಂತರರು, ತಮ್ಮ ಪದ್ಮಭೂಷಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ವಾಪಸು ಕೊಟ್ಟು, ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಗಳಿಸಿದರು. ಇದು ಅವರ ದಿಟ್ಟ ನಿಲುವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸಿದೆ.

ಸ್ಮಾರಕ ಮತ್ತು ಮರಣೋತ್ತರ ಗೌರವ

ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ಸ್ಮಾರಕ:
ಕಾರಂತರ ಹುಟ್ಟೂರು ಸಾಲಿಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ, "ಕಾರಂತ ಸ್ಮೃತಿಚಿತ್ರ ಶಾಲೆ" ಎಂಬ ಸ್ಮಾರಕದಲ್ಲಿ ಅವರ ಹಳೆಯ ಕೃತಿಗಳು, ಚಿತ್ರಗಳು, ಉಪಯೋಗಿಸಿದ್ದ ಲೇಖನಿಗಳು ಮತ್ತು ಯಕ್ಷಗಾನದ ವಸ್ತ್ರಗಳು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿವೆ. ಈ ಸ್ಮಾರಕವು ಕಾರಂತರ ಕೃತಿ, ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಹಿರಿಮೆಯೊಂದಿಗೆ ಹೊತ್ತಿದೆ.

ಅಂತಿಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯ:
ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರ ಕೊಡುಗೆ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ, ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಅಪಾರವಾದದ್ದು. ಕಾರಂತರ ಹಾದಿಯು ಸೃಜನಶೀಲತೆಯ, ಮಾನವೀಯತೆಯ, ಮತ್ತು ದರ್ಶನದ ಮೂಲಕ ಹೊಸ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನವನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿತು.