ಮಧುಮೇಹ: ಏನು? ಪರಿಹಾರಗಳು ಮತ್ತು ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕೆಗಳು

ಮಧುಮೇಹ ಅಂದರೆ ಏನು?

ಮಧುಮೇಹ (Diabetes Mellitus) என்பது ಇನ್ಸುಲಿನ್ ಎಂಬ ರಸದೂತ (Hormone) ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ಶರೀರದಲ್ಲಿ ರಕ್ತದಲ್ಲಿನ ಗ್ಲುಕೋಸ್ ಪ್ರಮಾಣ ನಿಯಂತ್ರಣ ತಪ್ಪಿದಾಗ ಉಂಟಾಗುವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಜಠರದ ಅಡಿಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಮೇದೋಜೀರಕ (Pancreas) ಗ್ರಂಥಿಯಿಂದ ಇನ್ಸುಲಿನ್ ಸ್ರವಿಸಬೇಕಾದರೆ, ಮೇದೋಜೀರಕದ ಬೀಟಾ-ಕೋಶಗಳು ಇನ್ಸುಲಿನ್ ಅನ್ನು ರಕ್ತಕ್ಕೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಈ ಇನ್ಸುಲಿನ್ ರಸದ ನೆರವಿನಿಂದ ರಕ್ತದ ಗ್ಲೂಕೋಸ್ ಜೀವಕೋಶಗಳಿಗೆ ತಲುಪುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಶಕ್ತಿಯಾಗುತ್ತದೆ.

ಮಧುಮೇಹವು ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಮಾದರಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ:

• ಒಂದನೆಯ ಮಾದರಿ ಮಧುಮೇಹ (Type 1 Diabetes Mellitus): ಇನ್ಸುಲಿನ್ ಉತ್ಪಾದನೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿಲ್ಲಿಸುವ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಬೀಟಾ-ಕೋಶಗಳು ನಾಶವಾದಾಗ ಈ ಸ್ಥಿತಿ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಇನ್ಸುಲಿನ್ ಕೊರತೆಯು ತೀವ್ರವಾದ ಪರಿಣಾಮವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುತ್ತದೆ.

• ಎರಡನೆಯ ಮಾದರಿ ಮಧುಮೇಹ (Type 2 Diabetes Mellitus): ಇನ್ಸುಲಿನ್ ಪ್ರಮಾಣವು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿ ಜೀವಕೋಶಗಳಲ್ಲಿ ಗ್ಲೂಕೋಸ್ ತಲುಪುವುದಿಲ್ಲ. ಇದು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಮಧುಮೇಹದ ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಕಂಡುಬರುವ ಪ್ರಮುಖ ಮಾದರಿ.

ಮಧುಮೇಹದ ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಇರುವ ಹಸಿವು ಮತ್ತು ಪೋಷಣೆಯ ಸಮಸ್ಯೆ

ಮಧುಮೇಹದ ಪ್ರಮುಖ ಲಕ್ಷಣವೆಂದರೆ ನಿರಂತರ ಹಸಿವಿನ ಅನುಭವ. ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಯಾವಾಗಲೂ ಏನಾದರೂ ತಿನ್ನಬೇಕೆಂಬ ಬಯಕೆ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಗ್ಲೂಕೋಸ್ ಜೀವಕೋಶಗಳಿಗೆ ತಲುಪದೇ ಹೊರಗಿದ್ದಾಗ, ಮಿದುಳಿಗೆ ‘ಶಕ್ತಿಯ ಕೊರತೆ’ ಎಂಬ ಸಂದೇಶ ರವಾನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ಶರೀರಕ್ಕೆ ಆಹಾರ ಅವಶ್ಯಕತೆಯ ಸೂಚನೆ ಬರುವ ಕಾರಣ, ರೋಗಿಗಳು ಏನಾದರೂ ತಿನ್ನುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತಾರೆ.

ಹೀಗೆ ತಿನ್ನುವುದರಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿದ ಗ್ಲೂಕೋಸ್ ರಕ್ತದಲ್ಲಿ ತುಂಬಿ ಹೋಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಇನ್ಸುಲಿನ್ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ಈ ಗ್ಲೂಕೋಸ್ ಜೀವಕೋಶಗಳಿಗೆ ತಲುಪದೇ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವುದು ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಒಂದೊಂದು ರೀತಿಯ ವಿಷಮ ಆವರ್ತನ ಚಕ್ರವನ್ನು (Vicious Cycle) ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಮೂತ್ರದಲ್ಲಿನ ಗ್ಲೂಕೋಸ್ ಮತ್ತು ನೀರಿನ ಪ್ರಮಾಣ

ಮಧುಮೇಹದ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಸಮಸ್ಯೆಯೆಂದರೆ, ರಕ್ತದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿದ ಗ್ಲೂಕೋಸ್ ನಷ್ಟು ಪ್ರಮಾಣವು ಮೂತ್ರಪಿಂಡಗಳಲ್ಲಿ ಸೋಸಿ, ಹೊರಹಾಕಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಮೂತ್ರದಲ್ಲಿ ಗ್ಲೂಕೋಸ್ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವದನ್ನು ಕಂಡುಬರುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ.

ಮೂತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಗ್ಲೂಕೋಸ್ ಇರುವ ಕಾರಣ, ಶರೀರದಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ನೀರು ಹೊರಹಾಕಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ದಾಹ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ, ತಕ್ಷಣವೇ ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಮಾಣದ ನೀರು ಕುಡಿಯದಿದ್ದರೆ ಶರೀರವು ಸುಸ್ತಾಗುವುದು, ನಿತ್ರಾಣವಾಗುವುದು.

ಇನ್ಸುಲಿನ್‌ನ ಅಭಾವಕ್ಕೆ ಪರಿಹಾರಗಳು

ಮಧುಮೇಹದ ರೋಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಶರೀರದ ಬೀಟಾ-ಕೋಶಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಕಡಿಮೆಯಾದರೂ, ಇನ್ಸುಲಿನ್ ಅನ್ನು ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ಪ್ರಚೋದಿಸಲು ಔಷಧಗಳನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು. ಇವು ಶರೀರದಲ್ಲಿ ಉಳಿದಿರುವ ಬೀಟಾ-ಕೋಶಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವಂತೆ ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತವೆ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಇನ್ಸುಲಿನ್ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಶರೀರಕ್ಕೆ ನೀಡಬಹುದು. ಆದರೆ, ಬೀಟಾ-ಕೋಶಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಾಶವಾದರೆ, ಔಷಧಗಳು ನಿರುಪಯುಕ್ತವಾಗುತ್ತವೆ.

ಈಗಾಗಲೇ ಸಂಶೋಧನೆಯಿಂದ ಕೃತಕ ಇನ್ಸುಲಿನ್ ಚುಚ್ಚುಮದ್ದನ್ನು ಶರೀರಕ್ಕೆ ನೀಡುವ ವಿಧಾನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಗಿದೆ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ರೋಗಿಗಳು ಇನ್ಸುಲಿನ್ ಅಭಾವವನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.

ಪ್ರತಿವರ್ಷವೂ ಆಚರಿಸುವ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಧುಮೇಹ ದಿನ

ಮಧುಮೇಹದ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ 1922ರಲ್ಲಿ ಇನ್ಸುಲಿನ್ ಅನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದ ಸರ್ ಫ್ರೆಡರಿಕ್ ಬ್ಯಾಂಟಿಂಗ್ ಅವರ ಜನ್ಮದಿನವಾದ ನವೆಂಬರ್ 14ರಂದು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಧುಮೇಹ ದಿನವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇನ್ಸುಲಿನ್ ಕುರಿತ ಸಂಶೋಧನೆಯು ಮಧುಮೇಹದ ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ನಿಸ್ಸಂದೇಹವಾಗಿ ಆಶಾಕಿರಣವಾಗಿದ್ದು, 100 ವರ್ಷಗಳ ನಂತರವೂ ‘Insulin at 100’ ಎಂಬ ವಿಶೇಷ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದೊಂದಿಗೆ ಈ ಮಹತ್ತರ ದಶಕದ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ.

ಮಧುಮೇಹ: ಹೊಸತಾದ ಪರಿಹಾರಗಳು

ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಮಾನವ ಇನ್ಸುಲಿನ್‌ನ್ನು ಕೃತಕವಾಗಿ ಲ್ಯಾಬೋರೇಟರಿಗಳಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಲು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಮಾನವ-ಆಧಾರಿತ ಕೃತಕ ಇನ್ಸುಲಿನ್ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಮತ್ತು ಅಡ್ಡ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ತೀರಾ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಮಧುಮೇಹವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಜೀವನಶೈಲಿ ಬದಲಾವಣೆಗಳು

• ಸಮತೋಲನದ ಆಹಾರ: ಮಧುಮೇಹವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಸರಿಯಾದ ಪೋಷಣೆಯೂ ಅತಿ ಮುಖ್ಯ. ಕಡಿಮೆ ಗ್ಲೈಸೆಮಿಕ್ ಸೂಚಕ (Glycemic Index) ಇರುವ ಆಹಾರವನ್ನು ಸೇವಿಸಬೇಕು. ಪೆÇೀಟೊ, ತರಕಾರಿಗಳು, ಹಣ್ಣುಗಳು, ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣ ಅಹಾರಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಉತ್ತಮ.

• ವ್ಯಾಯಾಮ ಮತ್ತು ನಿತ್ಯ ಚಟುವಟಿಕೆ: ನಿತ್ಯ ವ್ಯಾಯಾಮವು ರಕ್ತದಲ್ಲಿನ ಗ್ಲೂಕೋಸ್ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ದಿನಕ್ಕೆ ಕನಿಷ್ಠ 30 ನಿಮಿಷ ವ್ಯಾಯಾಮದಿಂದ ಅಥವಾ ನಡೆಯುವ ಚಟುವಟಿಕೆಯಿಂದ ಜೀವಕೋಶಗಳ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಬಹುದು.

• ತಣಿವು ಮತ್ತು ಜೀರ್ಣಕಾರ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆ: ಮಧುಮೇಹವು ದೀರ್ಘಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಜೀವಕೋಶಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ. ರೋಗಿಯು ತೀವ್ರ ದಾಹ, ಶರೀರದ ನಿತ್ಯ ಬದಲಾವಣೆ ಮತ್ತು ಕಣ್ಣಿನ, ಮೂತ್ರಪಿಂಡದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗಬಹುದು.

• ಮಧುಮೇಹದ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಮತ್ತು ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕೆ: ರೋಗಿಯು ಸದಾ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಪರೀಕ್ಷೆ ಮಾಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದಲೇ ರಕ್ತದ ಗ್ಲೂಕೋಸ್ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿತವಾಗಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಈ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲೂ ಆವಶ್ಯಕವಾಗಿ ನಿತ್ಯ ಇನ್ಸುಲಿನ್ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಸುವುದು ಉತ್ತಮ.

ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರಿಗೂ ಜಾಗೃತಿ – ಅಂತಿಮವಾಗಿ

ಮಧುಮೇಹವನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲು ಮತ್ತು ರೋಗವನ್ನು ತಡೆಯಲು ಜಾಗೃತಿಯು ಅತ್ಯಂತ ಮುಖ್ಯ. ಸಮಯಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ವೈದ್ಯರ ಸಲಹೆಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸುವುದು, ನಿಯಮಿತ ಆರೋಗ್ಯ ತಪಾಸಣೆ ಮಾಡಿಸುವುದು, ಸಮತೋಲನದ ಆಹಾರ ಸೇವನೆ, ನಿರಂತರ ವ್ಯಾಯಾಮ, ಹಾಗೂ ಮಾನಸಿಕ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಒಟ್ಟು ದೀರ್ಘಕಾಲಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಾಗಿ ಅತ್ಯವಶ್ಯಕ.

Sources:

• Scientific research on diabetes management