ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯ

 ‘ರಾಮನು ತನ್ನ ಬಲಗಾಲಿನಿಂದ ಚೆಂಡನ್ನು ಒದೆದನು’ ಎಂಬ ವಾಕ್ಯದಲ್ಲಿ ರಾಮ, ತಾನು, ಬಲಗಾಲು, ಚೆಂಡು ಎಂಬ ನಾಮಪ್ರಕೃತಿಗಳ ನಡುವೆ ಸಂಬಂಧವಿದೆ. ಈ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯಗಳು ಅವಶ್ಯಕವೆಂದು ಅರಿಯಬೇಕು. ನಾಮಪ್ರಕೃತಿಗಳಿಗೆ ಸೇರುವ ಪ್ರತ್ಯಯಗಳನ್ನು ‘ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯಗಳು’ ಎಂದು ಕರೆಸುತ್ತೇವೆ.

ಮುಖ್ಯ ಅಂಶಗಳ ಪರಿವಿಡಿ
(ನಾಮಪ್ರಕೃತಿ + ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯ = ನಾಮಪದ)

ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯ ಎಂದರೇನು?
ನಾಮಪ್ರಕೃತಿಗಳ ಮುಂದೆ ಸೇರಿ ಅವುಗಳಿಗೆ ವಿಭಿನ್ನ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುವ 'ಉ', 'ಅನ್ನು', 'ಇಂದ', 'ಗೆ', 'ಕ್ಕೆ', 'ದೆಸೆಯಿಂದ', 'ಅ', 'ಅಲ್ಲಿ' ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ‘ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯ’ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.

ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯದ ವಿಧಗಳು
ಪ್ರಥಮಾ, ದ್ವಿತೀಯಾ, ತೃತೀಯಾ, ಚತುರ್ಥೀ, ಪಂಚಮೀ, ಷಷ್ಠೀ, ಸಪ್ತಮೀ ಎಂಬಂತೆ 7 ಗುಂಪುಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿತವಾಗಿವೆ.

ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯದ 7 ಪ್ರಕಾರಗಳು:
ಕ್ರಿಯಾಪದದೊಂದಿಗೆ ನಾಮಪದದ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಕರ್ತೃ, ಕರ್ಮ, ಕರಣ ಮುಂತಾದವುಗಳು ಕಾರಕಾರ್ಥಗಳು. ಈ ಕಾರಕಾರ್ತಗಳನ್ನು ವಿಭಜಿಸಿ ವಿವರಿಸುವ ಪ್ರತ್ಯಯಗಳು ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯಗಳಾಗಿವೆ.

ದರ್ಶನ: ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ೭ ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯಗಳಿದ್ದು, ಸಂಬೋಧನಾ ವಿಭಕ್ತಿಯನ್ನು ಕೈಬಿಡಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 8 ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯಗಳಿದ್ದು, ಪರೀಕ್ಷಾ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಎಂಟೂ ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯಗಳನ್ನು ಅರಿಯುವುದು ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿದೆ.

ಮುಖ್ಯವಾದ ಅಂಶಗಳು:

• ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯಗಳಿಗೆ ಸ್ವತಂತ್ರವಾದ ಅರ್ಥವಿಲ್ಲ.
• ನಾಮಪ್ರಕೃತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸುವ ಮೂಲಕ ವಾಕ್ಯದ ಅರ್ಥವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.
• ವಿಭಕ್ತಿಗಳು ಏಳು ಇದ್ದರೂ, ಕಾರಕಗಳು ಆರು ಮಾತ್ರ. ಷಷ್ಠೀ ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯ ‘ಅ’ ಎಂಬುದು ಕ್ರಿಯೆಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಸಂಬಂಧಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ; ಅದನ್ನು ಕಾರಕ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ.

ವಿಭಕ್ತಿ ಪಲ್ಲಟ:
ನಾವು ಮಾತನಾಡುವಾಗ, ಕೆಲವು ವೇಳೆ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಪ್ರವೇಶದ ಹಿಂದಿನ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯವನ್ನು ಬಳಸದೆ, ಬೇರೆ ವಿಭಕ್ತಿ ಪ್ರತ್ಯಯವನ್ನು ಬಳಸುವಿರಾ. ಇದು ‘ವಿಭಕ್ತಿ ಪಲ್ಲಟ’ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ,

• ‘ಊರನ್ನು ಸೇರಿದ್ದು’ (ದ್ವಿತೀಯಾ) → ‘ಊರಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದು’ (ಚತುರ್ಥೀ)
• ‘ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ಹತ್ತಿದನು’ (ದ್ವಿತೀಯಾ) → ‘ಬೆಟ್ಟಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿದನು’ (ಚತುರ್ಥೀ)

ವೆಚ್ಚ ಪ್ರಕಾರ:

• ‘ನಾವು ಹೇಳಿದರು’ (ಅ) → ‘ನಾವು ಹೇಳಿದೆವು’ (ಆ)
• ‘ಅರುವೆ ಗೂಡನ್ನು ಬಂದಿತು’ (ಕ) → ‘ಅರುವೆ ಗೂಡಿನಲ್ಲಿ ಬಂದಿತು’ (ಜ)

ಮೇಲಿನ ವಾಕ್ಯಗಳ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ:
(ಗ) ಮತ್ತು (ಚ) ವಾಕ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಥ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಬಳಸಿದ ‘ಗೆ’ ಮತ್ತು ‘ಇಂದ’ ಕಾರಣದಿಂದ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ.

• ‘ಕೊಟ್ಟೆ ಕಟ್ಟಲು ಕೊಂಬೆಗಳನ್ನು ಬಗ್ಗಿಸುತ್ತವೆ.’
• ‘ರಾಜು ಗಿಡವನ್ನು ನೆಟ್ಟನು.’
• ‘ಕೆಲಸದಾರೆ ಇರುವೆಗಳು ರಾಣಿಗೆ ಆಹಾರ ತಿನ್ನಿಸುತ್ತವೆ.’
• ‘ಕಮಲ ಮನೆಗೆ ಹೋದಳು.’
• ‘ಚಗಳಿ ಇರುವೆಗಳು ಮರದಲ್ಲಿ ಕೊಟ್ಟೆ ಕಟ್ಟುತ್ತವೆ.’
• ‘ಪೂರ್ಣಿಮ ಪೇಟೆಯಲ್ಲಿ ಆಟಿಕೆ ಕೊಂಡಳು.’